06/12/2007

Mmis n igellil


Tukkist seg Mmis n igellil, Tasuqilt sγur Musa At Taleb,
Tiẓrigin HCA 2004, L'Odyssée 2006

Luleγ-d deg seggas n 1912, sin wussan uqbel amerḍil n furar. Kkaten-d at zik yiwet n temεayt γef ussan imenza n waggur n furar: yiwet n temγart tebγa ad tεekki γef waggur n yennayer tenna-yas:

-Teẓẓek a εemmi yennayer! Iγiden-iw ffγen.
Yuγal yennayer issuter di furar yenna-yas:
-ttxilek a εemmi furar
rrḍel-iyi yiwen wass d areṭṭal
iγiden n temγart
a ten rreγ akk d ticullaḍ.

Ladγa assen yewwet-ed yiwen ugeffur! Yugar i d-ittalin di lqaεa i d-iγellin deg genni. Ur teswawi alarmi temmut temγart tameγbunt akk d lmal-is. Deg wassen ttkukrun medden asemmiḍ n wussan imezwura n furar. Imi d nek i d aqcic amenzu deg wexxam, setti tettḥarab fell-i dayen kan, tessaweḍ almi d-snulfa isem: Furulu. Yekka-d seg wemyag ''ffer'' . yettusemma yiwen ur yezmir a yi-wali, ammer ti, alamma zegreγ amnar n tebburt γef iḍarren-iw.

Ad twehmem limmer awen d-iniγ belli isem-agi, γas akken d amaynut γurneγ, ur ttsetḥiγ ara yess ger tezyiwin-iw imi lliγ ḥnineγ u d ushil. Deg wasmi d-ccfiγ, akken bγuγ nudaγ di lmux-iw, afeγ-d leḥmala akk d nniya zgant γer yidisan-iw.

Tugna d-yeγlin akka ger wallen-iw d tin n weqcic amectituḥ di lḥara nneγ, yeqqim γef yiwet n tbuqalt yennegdamen, Cabḥa, yellis εemmis tetturar yides ‘’zelleγmani’’, a s-d-tesseḥsab γef tḍuḍacin-is tiẓiḍanin imerra ara yečč. Akka i ittwaliγ iman-iw, s yiwet n tqendurt m tqelmunt, d tamellalt, tikli n ddac-ddac ma d lehḍur ugareγ iẓiwec. Akken kan sεiγ tlata iseggasen.

Baba akked εemmi d igellilen am widak yellan deg wezrib. Imi d tullas kan ay sεan, ufiγ iman-iw deg wexxam nneγ dayen kan, ifeγ ṭṭaqa n tezyiwin-iw imecaḥ ger watmaten nnsen.

ḥlima, tameṭṭut εemmi, limmer tettaf ur yi-tetttwali yara.Maca yemma, yessetma, -xwalti tiyestmatin n yemma- ḥemmelnt iyi aas; baba iteddu-yi di lebγi; setti, imi d nettat i d lqibla n taddart. Tesserwa-yi tiẓiḍanin i s-d-ttakken sya u sya, i nneqma n ḥlima. εemmi, yessnen azal n wergaz u yeẓran d acu yeswa di tejmaεt, d acu teswa tegmatt, iḥemmel-iyi am mmis. Xedmen s nnig lmuḥal i ttrebga inu.

Maca, ilaq a d-iniγ belli teffeγ-asen tirga mmxalfa; ur wwiḍen ara s iswi nnsen: d aqcic awḥid deg wexxam, γursen, yura deg qerru-w a d-rreγ lhiba i twacult.

D taεkumt ẓẓayen i uẓemẓum am nek, i wekεur d iyi-yecban! Yiwen ur s-d-yusi di lbal belli d ayen nniḍen ahat iwumi wulmeγ u asirem nnsen a t-yawi waḍu.

Zemreγ ad wwteγ yesssetma mebla cceḥa; yiwen ur d i-d-yeqqar ayγer, yessis n εemmi daγen tikwal ttaγent tiγrit deg-ufus-iw: ilaq ad lemdeγ amek a berneγ lbunyat-iw! Zemreγ ad sxesreγ awal i win iyi yehwan deg wexxam, ama meqqer ama meẓẓi, ttarran-t d nnecraḥa. Tikerkas deg-i i-d-lulent, tukerḍa γur-i i tuγ, leḥya deg udem-iw tesfeḍ . Annect-a yakk iwakken a d-ffγeγ d uwεir. Yal wa yeẓra lewεara imawlan tettağğa-d aqcic amaggad, uḥdiq u sellawen am lalla. Mačči d tasusmi ur sεin ara neγ d imenzayen leqayen i xussen warraw n Caεban: jeddi ad fell-as yeεfu Rebbi.

Faqeγ s lqima-inu mi wwḍeγ xemsa iseggasen, ssutureγ izerfan-iw u ttεeddiγ tilas. Uγaleγ d εeẓrayen i weltma tamecuḥt, tugar iyi s sin iseggasen. Ssawaleγ-as Titi. Yeqqim-as-d ara assa. Ma di lqedd, ur d i-tugar ara ; tettemcabi γur-i d ayen kan; d amendil-is akk d temzurt nni ines tamecuḥt i si tt-aεqalen. Wwteγ-tt, regmeγ-tt, sluqbeγ-tt, am weclim yeddem waḍu, ur d as-d-tuqiε ara yakk, tesεa yiwen ssber ur tettafeḍ γer tizya-s, ssaγen-as tanumi belli tiγin-is n wawal d amerwas u addud inu d azref. Yal tikkelt mi tcetka fell-i a tt-id-ččcen:

‘’ mačči d gma-m? ffreḥ tesεiḍ-t! a m t-iḥrez Rebbi! Ssfeḍ imeṭṭawen-im, εeddi suden-it.’’

Si tḥilett-agi, tawinest ‘’a m-t-iḥrez Rebbi’’ tezga tedda-d yal m’ara d-tader gma-s, teqqel-as am lḥemdu di tẓallit. Tettγaḍ-iyi ma s-ssleγ tettru-yas i yemma:

- D gma, a yi-t-iḥrez Rebbi, i yi-ččan amur-iw n weksum.

- D gma, a yi-t-iḥrez Rebbi, i-yi-sγersen amendil-iw.

Ih a weltma! Yuγalen assa d lall n wexxam, ddeεwa inem teffeγ. Rebbi iḥrez-am yir gma-m nni !